ارزیابی سرعت و مدت پر شدن دانه در ارقام گندم تحت رژیم‌های مختلف آبیاری تکمیلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

2 استادیار، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

3 دانشیار، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

10.34785/J020.2022.016

چکیده

فرآیند پرشدن دانه تحت تأثیر دو عامل مهم سرعت و طول دوره­ی پرشدن دانه قرار دارد. سرعت پرشدن دانه صفتی است که می­تواند در انتخاب ژنوتیپ­ها در شرایط تنش خشکی طی برنامه­های اصلاحی استفاده شود؛ هرچند گزینش به این روش دشوار خواهد بود. این آزمایش با هدف ارزیابی سرعت و مدت پرشدن دانه تحت سطوح مختلف آبیاری تکمیلی در ارقام گندم، به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای آبیاری در 3 سطح: بدون آبیاری (دیم)، آبیاری در مرحله سنبله­دهی و آبیاری در مراحل سنبله­دهی + اوایل دانه­بندی در کرت­های اصلی و تیمار رقم شامل پنج رقم گندم به­ نام­های آذر2، ریژاو، سرداری، سیروان و هما در کرت­های فرعی قرار گرفت. نتایج نشان داد تیمار دو بار آبیاری تکمیلی در مراحل سنبله‌دهی و دانه‌بندی با میانگین 4/1 میلی­گرم در روز، بیشترین و تیمار بدون آبیاری با میانگین 9/0 میلی‌گرم در روز، کمترین سرعت تجمع ماده خشک در دانه را داشتند. همچنین رقم هما با میانگین 3/1 میلی­گرم در روز، بیشترین و رقم ریژاو نیز با میانگین 01/1 میلی­گرم در روز کمترین متوسط سرعت پرشدن دانه را داشتند. تیمار دو بار آبیاری با میانگین 6/34 روز دارای دوره موثر پرشدن دانه بیشتری نسبت به سایر سطوح آبیاری بود. تیمار بدون آبیاری نیز با میانگین 30 روز دارای کمترین دوره موثر پرشدن دانه بود. به طور کلی آبیاری تکمیلی در مزارع گندم دیم به واسطه افزایش طول دوره پرشدن دانه و همچنین افزایش سرعت پر شدن دانه می­تواند سبب افزایش عملکرد و پایداری تولید گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of grain filling rate and duration in wheat cultivars under different supplementary irrigation regimes

نویسندگان [English]

  • Hoshmand Amjadi 1
  • Farzad Hosseinpanahi 2
  • Adel Siosemardeh 3
1 PhD. student, Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran
2 Assistant Professor, Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran
3 Associate Professor, Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran
چکیده [English]

The grain filling process is influenced by two important factors: grain filling rate and length of grain filling period. Grain filling rate is an attribute that can be used in selecting genotypes under drought stress conditions. The aim of this experiment was to evaluate the rate and duration of grain filling under different levels of supplementary irrigation in different wheat cultivars, in the form of split plots in a randomized complete block design with four replications. Irrigation treatments at 3 levels: no irrigation (T0, rainfed), irrigation at heading stage (T1) and irrigation at heading + early seeding (T2) in main plots and cultivar treatment including five wheat cultivars named Azar 2, Rijjaw, Sardari, Sirvan and Homa were placed in sub-plots. The results showed that the T2 treatment with an average of 1.4 mg per day had the highest and the T0 treatment with an average of 0.9 mg per day had the lowest rate of dry matter accumulation in the grain. Also, Homa cultivar with an average of 1.3 mg per day had the highest and Rijjaw cultivar with an average of 1.01 mg per day had the lowest average grain filling rate. The T2 and T0 treatments with an average of 34.6 and 30 days had a longest and shortest effective grain filling period, respectively. The results of this study showed that supplementary irrigation in dryland wheat fields can increase yield and production stability by increasing the length of grain filling period and also increasing grain filling rate.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Grain accumulation
  • remobilization
  • drought stress
  • photosynthesis

مراجع

Ahmadi, A., Saeedi, M.,&Jahansuz, M.R. (2005). Pattern of photosynthetic material distribution and grain filling in improved bread wheat cultivars under stress and non-drought stress conditions. Iranian Journal of Agricultural Sciences, 36 (6), 1336-1343. (In Persian).
Amjadi, H., Siosemardeh, A.,&Hosseinpanahi, F. (2019). Evaluation of yield and yield components of wheat varieties under supplemental irrigation levels. Journal of Plant Production and Genetics, 1(1), 23-32. (In Persian)
Babazadeh, H., Shahrokhi, F., Manshouri, M.,& Davoudi, F. (2011). Investigation of the effect of supplementary irrigation on yield components of dryland wheat yield in Abhar region, Zanjan province. Journal of Water Resources Engineering, 4, 75-84. (In Persian).
Brdar, M.D., Marija, M., Kraljevic, B.,& Borislav, D. (2008). The parameters of grain filling and yield components in common wheat (Triticumaestivum L.).and durum wheat (Triticum turgidum L. Var.Durum).Central European Journal of Biology, 3(1), 75-82.
Fallahi, H. A., Siadat, S.A.A.,& Ezzat Ahmadi, M. (2007). The effect of supplementary irrigation and nitrogen on grain yield, yield components and wheat-protein of Koohdasht cultivar. Journal of Water, Soil and Plants in Agriculture, 7 (4), 225-238. (In Persian).
González Esteban, A.L. (2017). Patterns of world wheat trade 1945–2010: the long hangover from the second food regime. Journal of Agrarian Change, 18 (1), 87-111.
Kosova, K., Urban, M.O., Vítamvas, P.,& Prasil, I.T. (2016). Drought stress response in common wheat, durum wheat, and barley: transcriptomics, proteomics, metabolomics, physiology, and breeding for an enhanced drought tolerance. In: Hossain, M.A., Wani, S.H., Bhattacharjee, S., Burritt, D.J., Tran, L.S.P. (Eds.), Drought Stress Tolerance in Plants: Molecular and Genetic Perspectives, vol. 2. Springer International Publishing, pp. 277e314. Cham.
Leport, L., Turner, N.C.,&French, J. (1999). Physiological responses of chickpea genotypes to terminal drought. European Journal of Agronomy, 11, 279- 291.
Papakosta, D.K., &Gagianas, A.A. (1991). Nitrogen and dry matter accumulation, remohilization, and losses for Mediterranean wheat during grain filling. Agronomy Journal, 83, 864-870.
Poureisi, M., Nabipour, M.,&Meskarbashi, M. (2019). Evaluation of grain filling rate and remobilization of stem soluble carbohydrates in barley cultivars under drought stress at the end of the season. Journal of Environmental Stresses in Agricultural Sciences, 12 (4), 1129-1139. (In Persian).
Rahmi Karizki A., Galshi, S.,& Soltani, A. (2015). Evaluation of improvement of grain filling rate and period during breeding processes in wheat cultivars. Journal of Plant Production Research, 22(1), 23-38. (In Persian).
Ramazanpour, M.R., Dastfal, M.,&Malakouti, M. J. (2008). The effect of potassium in reducing drought stress in wheat in Darab Fars region. Journal of Soil and Water Sciences, 22 (1), 127-135. (In Persian).
Reynolds, M.P., Pask, A.,& Mullan, D. (2012). Physiological Breeding I: Interdisciplinary Approaches to Improve Crop Adaptation. Mexico, CIMMYT. Fisher, R. A., Maurrer, R. 1978. Drought resistance in spring wheat cultivars; Grain yield responses. Australian Journal of Agricultural Research,29, 897-903.
Yang, J.,& Zhang, J. (2006). Grain filling of cereals under soil drying. New Phytologist, 169, 223-236.
Yu, Z.W. (2003). Crop Cultivation. Agricultural Press, Beijing.China Agricultural press, 199p.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار